आपल्या भारतात सोन्याला खूप महत्त्व आहे. खूप वर्षांपासून लोक सोनं घेत आहेत. पूर्वीपासूनच लोक सोनं समृद्धीचं आणि सुरक्षिततेचं लक्षण मानतात. आजही लोक सोनं घेतात, कारण ते पैसे सुरक्षित ठेवायचा एक चांगला मार्ग आहे.
सोन्याचा उपयोग वेगवेगळ्या गोष्टींसाठी होतो. सण, लग्न किंवा एखाद्या चांगल्या दिवशी लोक सोनं खरेदी करतात. काही लोक सोनं अशा वेळेसाठी घेतात जेव्हा अचानक पैसे लागतात. म्हणजे गरज पडली तर ते सोनं विकून पैसे मिळवता येतात. म्हणूनच सोनं हे एक चांगलं गुंतवणुकीचं साधन आहे.
२४ कॅरेट सोनं हे सगळ्यात शुद्ध असतं. त्यात जवळपास पूर्णपणे सोनं असतं. पण हे खूप नरम असतं, त्यामुळे त्यापासून दागिने बनवता येत नाहीत. याचा वापर नाणी किंवा पट्टे बनवण्यासाठी होतो. सध्या महाराष्ट्रात १० ग्रॅम २४ कॅरेट सोन्याची किंमत ₹96,420 आहे.
२२ कॅरेट सोनं दागिन्यांसाठी योग्य असतं. त्यात थोडं तांबं आणि चांदी मिसळलेलं असतं, त्यामुळे ते मजबूत होतं. हार, मंगळसूत्र, कडे अशा दागिन्यांसाठी हे सोनं वापरतात. याची किंमत सध्या ₹89,300 आहे.
१८ कॅरेट सोनं थोडं कमी शुद्ध असतं. पण ते जास्त मजबूत असतं, त्यामुळे डिझायनर दागिने त्यापासून बनवले जातात. हे दागिने खासकरून तरुणांना खूप आवडतात. याची किंमत ₹73,070 आहे.
सोन्याच्या किमती अनेक कारणांमुळे वाढतात किंवा कमी होतात. जर जगात कुठे युद्ध किंवा संकट झालं, तर सोनं महाग होतं. भारतात रुपया जर कमजोर झाला, तर सोनं आयात करताना जास्त पैसे लागतात आणि त्यामुळे किंमत वाढते. तसेच दिवाळी, लग्नसराई अशा काळात लोक जास्त सोनं घेतात, तेव्हा मागणी वाढते आणि किंमतसुद्धा वाढते. मोठ्या शहरांमध्ये दुकानं जास्त असल्यामुळे किंमत थोडी कमी असते, पण गावांमध्ये किंमत थोडी जास्त असते.
दागिने घेताना सोनार दागिने बनवण्याचे पैसे वेगळे घेतो, त्याला कारागिरी शुल्क म्हणतात. सोप्या डिझाइनसाठी कमी पैसे लागतात, पण बारीक काम असेल तर पैसे जास्त लागतात. सरकारकडून ३% GST लागतो. हॉलमार्क, विमा आणि प्रमाणपत्रासाठी थोडेसे वेगळे पैसे लागतात.
सोनं खरेदी करताना काही गोष्टी लक्षात ठेवाव्यात. नेहमी चांगल्या आणि विश्वासार्ह दुकानातूनच सोनं घ्या. हॉलमार्क असलेलं सोनं निवडा, म्हणजे ते शुद्ध आहे याची खात्री मिळते. किंमत आणि कारागिरी शुल्क वेगवेगळ्या दुकानात पाहा आणि तुलना करा.
सोनं घेतलं की ते फक्त पैसे खर्च करणं नसतं, तर ते गुंतवणुकीसाठी उपयुक्त असतं. सोनं महागाईपासून वाचवतं. म्हणजेच बाजारात कितीही महागाई झाली, तरी सोन्याची किंमत टिकून राहते किंवा वाढते. गरज पडली तर आपण ते विकून लगेच पैसे मिळवू शकतो. पण गुंतवणूक करताना सोनं किती शुद्ध आहे, विकणारा खरा आहे का, हे पाहणं खूप गरजेचं असतं.
आपण जेव्हा माहिती घेऊन विचारपूर्वक सोनं घेतो, तेव्हा तो निर्णय आपल्यासाठी फायद्याचा ठरतो. सोनं खरेदी करणं ही आपल्या परंपरेचा आणि संस्कृतीचा भाग आहे.