आपण ज्या घरात राहतो, ज्या रस्त्यांवर चालतो किंवा पूल वापरतो, ते सगळं बांधकाम कामगार आपल्या मेहनतीने तयार करतात. ते खूप कठीण काम करतात. त्यांच्या कामामुळे आपलं जीवन सोपं आणि सुरक्षित होतं.
पण हे कामगार स्वतःचं जीवन मात्र खूप अडचणीचं जगतात. त्यांना नेहमी पैशांची, शिक्षणाची, आरोग्याची आणि घराची अडचण असते. म्हणून भारत सरकार आणि महाराष्ट्र सरकार यांनी या कामगारांसाठी खास योजना बनवल्या आहेत. या योजनेतून सरकार त्यांना पैसे, शिक्षण, औषधोपचार आणि इतर मदती देते.
कामगारांनी नोंदणी कशी करावी?
या योजनांचा लाभ घेण्यासाठी कामगारांनी आधी आपली नोंदणी करावी लागते. नोंदणी म्हणजे सरकारकडे आपली माहिती द्यावी लागते.
नोंदणीसाठी खालील गोष्टी लागतात:
- वय १८ ते ६० वर्षांदरम्यान असावे.
- बांधकामाचे काम करत असावे (जसे की मजुरी, सुतारकाम, लोखंडी काम, पाईप बसवण्याचे काम इत्यादी).
- आधार कार्ड, बँक खाते, रेशन कार्ड, राहण्याचा पुरावा आणि ९० दिवस काम केल्याचा पुरावा असावा.
नोंदणी तुम्ही ऑनलाईन (https://mahabocw.in/) किंवा जवळच्या कामगार कार्यालयात जाऊन करू शकता. नोंदणी झाल्यावर कामगारांना एक ओळखपत्र दिलं जातं.
कामगारांना मिळणाऱ्या मुख्य मदती
1. पैशांची मदत
- ६० वर्षांनंतर दरमहा थोडे थोडे पैसे मिळतात. याला निवृत्तीवेतन म्हणतात.
- काही वेळा अचानक गरज पडल्यास २,००० ते ५,००० रुपये दिले जातात.
- दिवाळीच्या वेळी बोनस म्हणून पैसे मिळू शकतात.
2. शिक्षणासाठी मदत
- कामगारांच्या मुलांना दरवर्षी शाळेच्या शिक्षणासाठी पैसे दिले जातात.
- कॉलेज किंवा दुसऱ्या अभ्यासासाठी शिष्यवृत्ती दिली जाते.
- पुस्तकं, गणवेश यासाठीही काही मदत मिळते.
3. लग्न व कुटुंबासाठी मदत
- लग्नासाठी सरकार पैसे देते.
- घरासाठी ताट, वाटी, भांडी यासारख्या वस्तू मोफत दिल्या जातात.
4. घर बांधण्यासाठी मदत
- घर बांधण्यासाठी ५ ते ६ लाख रुपये मिळू शकतात.
- काही वेळा तात्पुरत्या घरासाठी भाड्याची मदत मिळते.
5. आरोग्य आणि सुरक्षेसाठी मदत
- अपघात झाल्यास विमा मिळतो म्हणजे मोठ्या रकमेची आर्थिक मदत मिळते.
- आजार झाल्यास औषधांसाठी पैसे मिळतात.
- कामाच्या ठिकाणी हेल्मेट, हातमोजे यासारख्या सुरक्षेच्या वस्तू दिल्या जातात.
6. इतर मदती
- नवीन काम शिकण्यासाठी प्रशिक्षण दिलं जातं.
- महिला कामगारांना बाळ होण्याच्या वेळी पैसे दिले जातात.
- कामगार मरण पावल्यास अंत्यसंस्कारासाठी पैसे मिळतात.
योजना मिळवायची कशी?
नोंदणी झाल्यावर कामगाराने अर्ज करावा लागतो. हे अर्ज ऑनलाइन किंवा कार्यालयात देता येतात. सरकार अर्ज तपासते आणि मग पैसे थेट बँकेत पाठवते. अर्ज कुठल्या टप्प्यावर आहे हे ऑनलाइन पाहता येतं.
या योजनेचा उपयोग काय?
या योजना कामगारांसाठी खूप उपयोगी आहेत:
- पैशांची चिंता कमी होते.
- मुलांना शिक्षणाची संधी मिळते.
- घरासाठी आणि आजारपणासाठी मदत मिळते.
- कामगारांचं आणि त्यांच्या कुटुंबाचं आयुष्य थोडं चांगलं होतं.
काही अडचणी काय आहेत?
- काही कामगारांना योजनेची माहितीच नसते.
- नोंदणी करताना अडचण येते.
- काही योजना कधी कधी थांबवल्या जातात.
या योजना बांधकाम कामगारांसाठी खूप महत्त्वाच्या आहेत. त्यामुळे सर्व कामगारांनी नोंदणी करावी आणि योजना मिळवाव्यात. यामुळे त्यांचं आयुष्य सुधारेल आणि त्यांचं कुटुंबही आनंदी राहील.