भारत हा शेतीप्रधान देश आहे. म्हणजेच इथे बरेच लोक शेतीवर जगतात. आपली अर्थव्यवस्था म्हणजे देशाची कमाईसुद्धा शेतीवर खूप अवलंबून आहे. पण शेतकऱ्यांना अनेक अडचणी येतात. त्यामुळे त्यांच्यावर कधी कधी आर्थिक संकट येते.
या अडचणी कमी करण्यासाठी सरकार काही योजना आणते. या योजनांमुळे शेतकऱ्यांना थेट पैसे मिळतात आणि थोडा आधार मिळतो. आज आपण दोन महत्वाच्या योजना समजून घेणार आहोत:
1. पीएम किसान सन्मान निधी योजना
ही योजना केंद्र सरकारने म्हणजे दिल्लीतील सरकारने 2018 मध्ये सुरू केली.
- या योजनेमधून शेतकऱ्यांना दरवर्षी 6,000 रुपये दिले जातात.
- हे पैसे थेट त्यांच्या बँक खात्यात टाकले जातात.
- पैसे तीन वेळा दिले जातात – दरवेळी 2,000 रुपये.
- आतापर्यंत 19 वेळा हे पैसे दिले गेले आहेत.
19वा हप्ता – 24 फेब्रुवारी 2025 रोजी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी शेतकऱ्यांच्या खात्यात पैसे पाठवले. महाराष्ट्रातीलही लाखो शेतकऱ्यांना हे पैसे मिळाले.
या योजनेचे फायदे:
- बियाणं, खते आणि औषधं घेण्यासाठी पैसे मिळतात.
- शेतीचा खर्च थोडा कमी होतो.
- शेतकऱ्यांना थोडा आत्मविश्वास येतो.
- आत्तापर्यंत 11 कोटींहून अधिक शेतकऱ्यांना फायदा झाला आहे.
- सगळ्या शेतकऱ्यांच्या खात्यांमध्ये मिळून 2.5 लाख कोटी रुपये टाकले गेले आहेत.
2. नमो शेतकरी सन्मान निधी योजना
ही योजना महाराष्ट्र सरकारने 2023 मध्ये सुरू केली.
- यामध्ये सुद्धा शेतकऱ्यांना दरवर्षी 6,000 रुपये मिळतात.
- हे पैसे तीन टप्प्यांत मिळतात – दरवेळी 2,000 रुपये.
- आतापर्यंत 5 हप्ते मिळाले आहेत.
सहावा हप्ता अजून मिळालेला नाही. त्यामुळे काही शेतकरी नाराज आहेत.
- सध्या 91 लाख शेतकरी या योजनेचा फायदा घेत आहेत.
- त्यांना पुढच्या हप्त्याची वाट पाहावी लागते आहे, खास करून दुष्काळ झालेल्या भागांमध्ये.
योजनेबद्दल नवीन अपेक्षा:
- हप्त्याची रक्कम वाढू शकते.
- सहाव्या हप्त्याची तारीख जाहीर होऊ शकते.
- योजना सुधारली जाऊ शकते.
नमो योजनेचे फायदे:
- शेतकऱ्यांना थोडी आर्थिक मदत मिळाली.
- शेतीसाठी लागणाऱ्या वस्तू घेता आल्या.
- दुष्काळी भागात थोडी मदत मिळाली.
- 91 लाख शेतकऱ्यांनी याचा फायदा घेतला आहे.
- एकूण 9,100 कोटी रुपये शेतकऱ्यांच्या खात्यात गेले आहेत.
दोन्ही योजना मिळाल्यास काय फायदा?
काही शेतकऱ्यांना दोन्ही योजना मिळतात. त्यांना एकूण 12,000 रुपये मिळतात:
- पीएम किसान योजनेतून 6,000 रुपये
- नमो शेतकरी योजनेतून 6,000 रुपये
हे पैसे शेतीसाठी आणि घरखर्चासाठी उपयोगी पडतात. लहान शेतकऱ्यांसाठी हे पैसे खूपच उपयोगी असतात.
योजना मिळवण्यासाठी काय करावं लागतं?
शेतकऱ्यांनी काही गोष्टी लक्षात ठेवाव्यात:
- पीएम किसान – छोटे आणि सीमांत शेतकरी पात्र
- नमो योजना – महाराष्ट्रातील सर्व शेतकरी पात्र
महत्त्वाच्या गोष्टी:
- नाव आणि माहिती नीट भरलेली पाहिजे
- आधार कार्ड बँकेशी लिंक असावे
- बँक खाते सुरू असावे
- ई-केवायसी पूर्ण केलेली असावी
- अर्जाची स्थिती वेळोवेळी बघत राहावी
सहावा हप्ता केव्हा मिळणार?
विश्वसनीय माहितीप्रमाणे सहावा हप्ता लवकरच मिळू शकतो. अर्थसंकल्पामध्ये त्याची घोषणा होऊ शकते.
शेतकऱ्यांनी आपले कागदपत्रं आणि अर्ज अद्ययावत ठेवावेत.
या योजना का गरजेच्या आहेत?
- शेतकऱ्यांना आर्थिक आधार मिळतो
- नवीन शेतीच्या पद्धती वापरता येतात
- आत्महत्या कमी होतात
- गावाची आर्थिक स्थिती सुधारते
पीएम किसान आणि नमो शेतकरी योजना या शेतकऱ्यांसाठी खूप उपयुक्त आहेत. थेट पैसे मिळाल्यामुळे शेतकऱ्यांचे जीवन थोडं चांगलं होतं.
भविष्यात या योजना आणखी चांगल्या होतील, अशी सर्वांना आशा आहे.