आपल्या देशात अनेक शेतकरी शेती करतात. पण शेती सोबत अजून काही काम केल्यास त्यांना जास्त पैसे मिळू शकतात. शेतीमध्ये पाऊस न झाल्यास किंवा बाजारात दर कमी झाल्यास शेतकऱ्यांचे नुकसान होते. म्हणूनच केंद्र सरकारने “राष्ट्रीय पशुधन अभियान” नावाची योजना सुरू केली आहे.
ही योजना शेतकऱ्यांना कोंबडी, बकरी, गाई, म्हशी यांसारखी जनावरे पाळण्यासाठी मदत करते. यामुळे शेतकऱ्यांना शेतीबरोबरच अजून एक कमाईचा मार्ग मिळतो.
या योजनेत काय मिळते?
या योजनेत सरकार प्रकल्पासाठी पैसे देते. खालीलप्रमाणे मदत मिळते:
- ५०% पैसे सरकार देते – म्हणजे जर प्रकल्पाचा खर्च १०० रुपये असेल, तर ५० रुपये सरकार देते.
- ४०% पैसे बँक कर्ज देते – उरलेले ४० रुपये बँकेकडून कर्ज म्हणून मिळतात.
- १०% पैसे शेतकऱ्याने द्यावे लागतात – फक्त १० रुपये शेतकऱ्याला स्वतःचे टाकावे लागतात.
उदाहरण: एखादा शेतकरी २० लाखांचा कोंबडीपालन प्रकल्प सुरू करू इच्छित असेल, तर त्याला फक्त २ लाख रुपये स्वतःचे द्यावे लागतात. बाकी १८ लाख रुपये सरकार आणि बँक मिळून देतील.
या योजनेत कोण सहभागी होऊ शकतो?
- अर्ज करणारा भारतीय नागरिक असावा.
- वय १८ वर्षांपेक्षा जास्त असावे.
- जनावरे ठेवण्यासाठी जागा असावी.
- प्रकल्पाची किंमत ५० लाखांपेक्षा कमी असावी.
- पशुपालनाचे थोडेफार ज्ञान असावे.
या योजनेत महिला, अनुसूचित जाती-जमाती व अल्पसंख्याक लोकांना अधिक संधी दिली जाते.
कोणते प्रकल्प करता येतात?
या योजनेखाली अनेक प्रकल्प करता येतात:
- कोंबडी पालन
- मांसासाठी कोंबड्या पाळणे
- अंडी देणाऱ्या कोंबड्या पाळणे
- देशी कोंबड्यांचे पालन
- शेळी पालन
- दूधासाठी किंवा मांसासाठी शेळ्या पाळणे
- मेंढी पालन
- लोकरी व मांसासाठी मेंढ्या पाळणे
- गाय व म्हैस पालन
- दूध देणाऱ्या जातींचे पालन
- इतर प्रकल्प
- डुक्कर, ससे, बदक यांचे पालन
अर्ज करताना लागणारी कागदपत्रे
- आधार कार्ड किंवा ओळखपत्र
- जागेचा पुरावा (जसे सातबारा, प्रॉपर्टी कार्ड)
- जागेचे फोटो
- बँक स्टेटमेंट
- प्रकल्पाचा सविस्तर अहवाल
- अनुभवाचे प्रमाणपत्र (असल्यास)
- शैक्षणिक प्रमाणपत्र (हवे असल्यास)
- जात प्रमाणपत्र (हवे असल्यास)
प्रकल्प अहवाल म्हणजे काय?
प्रकल्प अहवाल म्हणजे तुमचा व्यवसाय कसा असणार आहे याचे संपूर्ण माहितीपत्रक. यात पुढील गोष्टी लिहाव्या लागतात:
- कोणता प्रकल्प करणार?
- किती जनावरे असतील?
- किती खर्च येईल?
- किती कमाई होईल?
- माल कुठे विकणार?
- तोट्याची शक्यता आणि उपाय
हा अहवाल चांगला आणि स्पष्ट असेल तर तुमचा अर्ज मंजूर होण्याची शक्यता वाढते.
अर्ज कसा करायचा?
- सर्व कागदपत्रे तयार करा.
- प्रकल्प अहवाल तयार करा.
- जिल्हा पशुसंवर्धन कार्यालयात माहिती घ्या.
- अधिकृत वेबसाइटवर ऑनलाइन अर्ज करा.
- जवळच्या बँकेत कर्जासाठी संपर्क करा.
- अधिकाऱ्यांकडून प्रकल्पाची तपासणी होईल.
- प्रकल्प मंजूर झाल्यावर पैसे टप्प्याटप्प्याने मिळतील.
योजनेचे फायदे
- सरकारकडून ५०% अनुदान मिळते.
- फक्त १०% पैसे स्वतःचे लागतात.
- मोठा प्रकल्प थोड्या पैशांत सुरू करता येतो.
- शेतकऱ्याला अजून एक कमाईचा मार्ग मिळतो.
जर शेतकऱ्यांनी ही योजना नीट समजून घेतली आणि योग्य प्रकारे अर्ज केला, तर त्यांना शेतीसोबत पशुपालनातूनही चांगली कमाई करता येईल.